Hàm hô và hô răng nhẹ có gì khác biệt không?
- Bác sĩ Cao Hữu Duy
- 10 thg 4
- 6 phút đọc
Đã cập nhật: 17 thg 4
Nụ cười rạng rỡ và khuôn mặt hài hòa luôn là mong ước của nhiều người. Tuy nhiên, các tình trạng như hàm hô hay hô răng có thể ảnh hưởng không nhỏ đến thẩm mỹ nụ cười và sự tự tin. Trong đó, "hô" là một thuật ngữ khá phổ biến nhưng thường gây nhầm lẫn giữa hô do xương hàm (hàm hô) và hô do răng (răng hô). Đặc biệt, tình trạng hô răng nhẹ đôi khi khó nhận biết nhưng vẫn có thể tác động đến thẩm mỹ và chức năng. Bác sĩ niềng răng sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn và phân biệt được hai tình trạng này, đặc biệt là cách nhận biết hô răng nhẹ, từ đó có hướng tìm kiếm giải pháp phù hợp.
1. Hàm Hô là gì?
Hàm hô, hay chính xác hơn là hô do xương hàm, là tình trạng sai lệch khớp cắn xuất phát từ sự phát triển không hài hòa của cấu trúc xương hàm. Đặc điểm chính là:
Xương hàm trên phát triển quá mức: Xương hàm trên nhô ra phía trước nhiều hơn so với xương hàm dưới và so với tổng thể cấu trúc khuôn mặt.
Xương hàm dưới kém phát triển: Đôi khi, hàm hô không chỉ do hàm trên quá phát mà còn do hàm dưới bị lùi về phía sau, làm tăng cảm giác hô.
Biểu hiện rõ rệt trên khuôn mặt:
Nhìn nghiêng: Thấy rõ phần hàm trên và môi trên nhô hẳn ra phía trước. Cằm có thể bị lẹm hoặc ngắn. Đường nối từ trán xuống mũi và cằm không thẳng mà bị gãy khúc ở phần nhân trung.
Nhìn thẳng: Khuôn mặt có thể mất cân đối, tầng mặt giữa (vùng mũi và hàm trên) dài hơn bình thường.
Khó khép môi tự nhiên: Người bị hàm hô nặng thường phải cố gắng hoặc rướn môi mới có thể khép kín miệng. Khi thả lỏng, môi thường bị hở.
Nguyên nhân của hàm hô chủ yếu là do di truyền hoặc các yếu tố bẩm sinh ảnh hưởng đến sự phát triển xương hàm ngay từ khi còn nhỏ. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây khó khăn trong việc ăn nhai, phát âm và tiềm ẩn nguy cơ mắc các bệnh lý về khớp thái dương hàm.
2. Hô Răng và Hô Răng Nhẹ
Cách nhận biết hô hàm và hô răng? Khác với hàm hô, hô răng là tình trạng sai lệch chỉ liên quan đến vị trí của răng trên cung hàm, trong khi cấu trúc xương hàm hoàn toàn bình thường và cân đối.
Đặc điểm chính của hô răng:
Xương hàm trên và dưới có vị trí cân đối so với nền sọ và tổng thể khuôn mặt.
Các răng cửa (thường là răng cửa hàm trên) mọc chìa ra phía ngoài quá mức so với phương thẳng đứng.
Nhìn nghiêng: Chỉ thấy phần răng cửa nhô ra, môi có thể bị đẩy về phía trước do răng, nhưng nền xương hàm vẫn hài hòa. Đường nối trán - mũi - cằm thường cân đối hơn so với trường hợp hàm hô.
Người bị hô răng thường vẫn có thể khép môi tự nhiên, trừ trường hợp hô quá nặng.
Nguyên nhân hô răng: Thường do các yếu tố như:
Thói quen xấu khi còn nhỏ: Mút tay, đẩy lưỡi, ngậm mút môi, thở miệng kéo dài...
Răng mọc chen chúc: Thiếu khoảng trống khiến răng phải mọc lệch ra ngoài.
Mất răng sữa sớm: Làm ảnh hưởng đến định hướng mọc của răng vĩnh viễn.
Kích thước răng quá to so với cung hàm.
Hô răng nhẹ (Mild Dental Protrusion): Đây là một dạng của hô răng nhưng ở mức độ ít nghiêm trọng hơn.
Cách nhận biết:
Răng cửa hàm trên chỉ hơi nghiêng nhẹ ra phía trước, không quá rõ ràng khi nhìn trực diện.
Chỉ khi nhìn nghiêng hoặc khi cười tươi mới thấy rõ răng có xu hướng chìa ra một chút.
Môi có thể khép kín bình thường, không cần gắng sức.
Tổng thể khuôn mặt vẫn hài hòa, không có biểu hiện bất thường về xương hàm.
Dù là "nhẹ", tình trạng này vẫn có thể làm nụ cười kém duyên, khiến một số người cảm thấy thiếu tự tin. Đôi khi, nó cũng có thể làm tăng nguy cơ chấn thương răng cửa nếu có va đập.
3. Làm Sao Để Phân Biệt Hàm Hô và Hô Răng?
Việc phân biệt chính xác giữa hàm hô và hô răng là rất quan trọng vì phương pháp điều trị cho hai tình trạng này hoàn toàn khác nhau.
Tự quan sát ban đầu:
Nhìn nghiêng: Đây là góc nhìn quan trọng nhất. Hãy quan sát xem phần nhô ra là toàn bộ khu vực xương hàm trên và môi trên (nghi ngờ hàm hô) hay chỉ là phần răng cửa (nghi ngờ hô răng). Chú ý đến sự cân đối của cằm và đường nối trán - mũi - cằm.
Khả năng khép môi: Thả lỏng cơ mặt và thử khép môi. Nếu môi khép kín tự nhiên, dễ dàng thì khả năng cao là hô răng (đặc biệt là hô răng nhẹ) hoặc không hô. Nếu phải rướn cằm, môi căng mới khép được hoặc môi luôn hở, khả năng là hàm hô hoặc hô răng nặng.
Khớp cắn: Quan sát xem răng hàm trên phủ ra ngoài răng hàm dưới bao nhiêu. Tuy nhiên, đây chỉ là yếu tố tham khảo vì cả hai tình trạng đều có thể gây sai lệch khớp cắn.
Chẩn đoán chuyên nghiệp (Quan trọng nhất): Các phương pháp tự quan sát chỉ mang tính tham khảo ban đầu. Để có chẩn đoán chính xác nhất, bạn cần đến gặp nha sĩ hoặc bác sĩ chỉnh nha. Các bác sĩ sẽ tiến hành:
Thăm khám lâm sàng: Kiểm tra trực tiếp khớp cắn, độ hô của răng, sự cân đối của khuôn mặt, đánh giá chức năng ăn nhai, phát âm.
Chụp phim X-quang: Đặc biệt là phim sọ mặt nghiêng (Cephalometric X-ray). Phim này cho phép bác sĩ đo đạc chính xác các góc độ, kích thước của xương hàm, độ nghiêng của răng so với nền xương. Đây là công cụ then chốt để phân biệt giữa hô do xương và hô do răng.
Lấy dấu mẫu hàm: Để phân tích chi tiết hình dạng cung răng, sự sắp xếp của răng và khớp cắn.
4. Ảnh Hưởng và Tại Sao Cần Điều Trị
Dù là hàm hô hay hô răng (kể cả hô răng nhẹ), chúng đều có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định:
Thẩm mỹ: Ảnh hưởng trực tiếp đến nụ cười và sự hài hòa của khuôn mặt, gây mất tự tin trong giao tiếp.
Chức năng: Gây khó khăn khi ăn nhai, cắn xé thức ăn, ảnh hưởng phát âm.
Sức khỏe răng miệng: Răng hô chìa ra ngoài dễ bị tổn thương khi va đập. Việc vệ sinh răng miệng cũng khó khăn hơn, tăng nguy cơ sâu răng, viêm nướu. Sai lệch khớp cắn lâu ngày có thể gây mòn răng, đau khớp thái dương hàm.
5. Hướng Điều Trị
Hàm hô (Hô do xương): Vì nguyên nhân là do xương, phương pháp điều trị triệt để thường phức tạp hơn, chủ yếu là phẫu thuật chỉnh hình xương hàm kết hợp với niềng răng trước và sau phẫu thuật để điều chỉnh khớp cắn.
Hô răng (Bao gồm hô răng nhẹ): Vì nguyên nhân là do răng, phương pháp điều trị chính là niềng răng (chỉnh nha). Các khí cụ như mắc cài kim loại, mắc cài sứ, hay khay niềng trong suốt (Invisalign) sẽ được sử dụng để di chuyển răng về vị trí đúng, điều chỉnh độ nghiêng và khớp cắn. Trong một số trường hợp hô răng nặng do chen chúc, có thể cần nhổ bớt răng để tạo khoảng trống.
Việc nhận biết sự khác biệt giữa hàm hô và hô răng, bao gồm cả tình trạng hô răng nhẹ, là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng để tìm kiếm giải pháp điều trị hiệu quả. Trong khi hàm hô liên quan đến cấu trúc xương và thường cần can thiệp phẫu thuật, thì hô răng (kể cả mức độ nhẹ) chủ yếu do vị trí răng và có thể được khắc phục hiệu quả bằng phương pháp niềng răng.
Commentaires